العرب والادب المقارن
نوشتۀ: عبدالنبی اصطیف
چاپ اول: 1401، 174 صفحۀ وزیری، قیمت 700.000 ریال
در مطالعات ادبی به‌ویژه ادبیات تطبیقی، چالش‌های فراروی علاقه‌مندان کم نیست. عبدالنبی اصطیف در کتاب العرب والادب المقارن،کوشیده است تا با بهره‌گیری از تجربۀ سی‌سالۀ خود و در مسیر پیشبرد دانش ادبیات تطبیقی، چالش‌های پیش روی این مطالعات را در جهان معاصر عرب مطرح کند و برخی دشواری‌ها و موانع را در این مسیر به بحث و بررسی بگذارد. ازاین‌رو، برخی اشتباهات تطبیقگران عرب‌زبان و تصور‌های نادرست راه‌یافته به ذهن پژوهشگران زبان عربی در زمینۀ ادبیات تطبیقی را بیان می‌کند.
نویسنده در این کتاب بحث‌های گوناگونی را مطرح کرده است، از جمله این‌که نویسندگان عرب‌زبان در بررسی نظری ادبیات تطبیقی جهان، آشنایی و تعامل لازم را با ادبیات ملتهای دیگر ندارند. وی آشکارا اعلام می‌کند که نظریه‌پردازان ادبیات تطبیقی در غرب بر اثر خودمحوری — که با روح پژوهش‌های تطبیقی در ادبیات منافات دارد — عناصر شرقی را در ادبیات تطبیقی انکار کرده‌اند. اصطیف براساس اصل رابطۀ مرکز با محیط، جایگاه ادبیات عربی در میان ادبیات جهان را تبیین می‌کند و می‌کوشد روشی تطبیقی در بررسی ادبیات معاصر عربی و نقد آن پایه‌گذاری کند؛ روشی که برآمده از طبیعت ادبیات عربی باشد. وی همچنین خطوطی کلی را تبیین می‌کند که ممکن است چارچوبی برای مطالعات تطبیقی ادبیات در نظر گرفته شود.
بررسی تطبیقی برخی نمونه‌ها از جمله تحلیل تطبیقی قصیده «زن و تندیس»، از شاهکارهای ادبیات معاصر عربی و سرودۀ عمر أبوریشه، همچنین معرفی تلاش‌ها و آثار برخی فعالان حوزۀ ادبیات تطبیقی مانند ادوارد سعید و حسام‌الدین الخطیب و السمر العطاء و نذیر عظمة نیز از دیگر ویژگی‌های این کتاب است.
خوانندگان با تأمل در مباحث کتاب العرب والادب المقارن به‌خوبی درمی‌یابند که چالش‌های فراروی ادبیات تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی شباهت فراوان دارد و همین موضوع و ملاحظه‌های دیگر انگیزۀ انتشار ویراست جدید این اثر به زبان عربی در دانشگاه شهید بهشتی بوده است که ترجمۀ فارسی آن نیز به‌زودی منتشر خواهد شد.