رویکردهایی در تحلیل و نقد شعر معاصر عربی
نوشتۀ نازك الملائكه؛ ترجمۀ دکتر طیبه سیفی ـ رقیه خرمی
چاپ اول: 1397، 362صفحه، قیمت: 400،000 ریال
بانوی شعر معاصر عرب، نازك الملائكه، پیام‌آورسنت‌شکنی در شعر معاصر است. وی، بنا به گفتۀ خود، نخستین شاعری است که در عروض آزاد شعر سروده است. علاوه بر پیشگامی در سرودن شعر آزاد، با ارائۀ دیدگاه‌های نقدی خود تأثیری شگرف بر شعر و شاعران معاصر برجای نهاد. این شاعر نوگرا منکر سنت نیست؛ بلکه می‌کوشد به مخالفان و منتقدان خود بفهماند که شعر آزاد بر پایۀ شعر سنتی بنا شده است، به گونه‌ای که می‌توان از هر سرودۀ آزاد، مجموعه‌ای از قصاید خلیلی با بحرهای وافی، مجزوء، مشطور و منهوک و ... استخراج کرد. او آزادی این نوع شعر را تنها در انتخاب تعداد تفعله‌های عروضی می‌داند. علاوه براین نازک به قافیه معتقد است و سکوت و وقف در پایان بیت را ضروری می‌داند. او این دیدگاه خویش را در کتاب قضایا الشعر المعاصر گردآورده است و در این کتاب به تحلیل جوانب فنی شعر آزاد پرداخته و علاوه بر ارائۀ نظرات انتقادی خویش، اصطلاح‌های جدیدی نیز ابداع کرده است که پیش از او مطرح نشده بود، اصطلاح‌های همچون تقسیم ساختار به سه نوع: ساختار هرمی، مسطح و ذهنی؛ و تقسیم تکرار به: تکرار بیانی، تکرار تقسیم، تکرار ناخودآگاهانه. همین امر بیانگر اهمیت و ارزش دیدگاه وی در این کتاب برای شناخت شعر آزاد و جوانب فنی آن است.
این کتاب به باور دکتر شفیعی کدکنی «یکی از جامع‌ترین کتبی است که در باب تحولات فرم شعر عرب در عصر ما نوشته شده است و از هوشیاری و فراوانی اطلاع نویسنده خبر می‌دهد» (شفیعی کدکنی، 1380، 136) از این رو، ترجمه کتاب حاضر برای آشنایی با شعر آزاد عربی، وزن‌ها و بحرها و فرم آن و دیگر مباحث مطرح شده در این کتاب بی‌شک برای علاقه‌مندان به شعر جدید مفید و آموزنده خواهد بود.