زبان‌شناسی و تأویل عرفانی قرآن
نوشتۀ: دکتر مسعود حاجی‌ربیع
چاپ اول: 1399، 166 صفحۀ وزیری، قیمت: 250.000 ریال
در عرفان، قرآن یک سخن، یک زبان و یک محمل است. قرآن محملی گران‌بار از معانی، و نه معانی خودساختۀ بشر؛ بلکه معانی‌ای بازشکفته از غیبِ هستی در بستر زندگی انسان است.
زبان قرآن را از رهگذر مباحث زبان دين می‌توان بررسی کرد که از مباحث کلیدی در دین‌پژوهی است. ذهن آدمی در مواجهه با متن در مقام فهم و تفسير آن برمی‌آيد و در اين كاوش در پی فهم ویژگی‌های متون دینی است؛ آیا متون دینی معنادارند یا بی‌معنایند؟ چگونه می‌توان با کلماتی که برای سخن‌گفتن از پدیده‌های متناهی به‌کار می‌رود، دربارۀ خدای نامتناهی، متعال و کامل به شیوه‌ای معنادار سخن گفت؟ آیا زبان دین معرفت‌بخش است یا نه؟
ابن‌عربی در آثار گوناگون خود، به‌ويژه فصوص الحکم و فتوحات مکیه، عميق و مبتكرانه، و فراوان به اين مبحث پرداخته است. كوشش ابن‌عربی برای بهره‌گيری از روش تفسيری قرآن به قرآن، قاعده‌مندی در ابراز ديدگاه‌ها، سعی در استفاده از چهارچوب‌های ادبی و تأثيرگذاری او در عالمان جهان شیعه همچون علامه طباطبايی از دلايل جلب توجه نگارنده به این موضوع است. با توجه به اهمیت آرای ابن‌عربی در تأویل و زبان قرآن و وجود نکات بکر و راهگشا در افکار او که کمتر بدان توجه شده و نظر به نبودن آثار مستقل در این موضوع، نویسندۀ کتاب زبان‌شناسی و تأویل عرفانی قرآن تحقیق دراین‌باره را ضروری دانسته و کوشیده است دربارۀ برخی مسائل مهم زبان قرآن توضیح دهد و از افق نگاه عارفان به آن بنگرد تا با توجه به مقدورات، از زوایای پنهان موضوع پرده بردارد و در این راه همواره توجه داشته است که «ما اوتیتم من العلم الا قلیلا» (سورۀ اسراء، آیۀ 85).