آگاهی، ذهن و نظریه در طراحی محیط
تألیف: دکتر شهرام پوردیهیمی
چاپ اول: 1402، 230 صفحۀ وزیری، قیمت 1.200.000 ریال
آگاهی انسان از جهان بیرون از طریق دنیای درون‌ذهنی او پدید می‌آید. فرایندهای احساس، ادراک و پدیدآمدن معنی، موضوعات پیچیده‌ای هستند که با تجربه‌های شخصی، فرهنگی و توانایی ذهنی انسان ارتباط دارند. اندیشیدن در طراحی، هنر ظریف مواجهه با جهان درون‌ذهنی انسان است، به‌واقع طراحان با تفسیر و فهم اطلاعات دریافتی می‌کوشند گزارشی را از مواجهۀ خود با جهانی که ادراک کرده‌اند ارائه دهند. از دیدگاه علمی، فرایندهای مرتبط با آگاهی و فهم در سلول‌های عصبی مغز شکل می‌گیرد که تمامی زندگی انسان معلول این فرایندهای سطح خرد مغز است.
نظریه در طراحی، افزون‌بر اینکه پیام‌های تعاملاتی انسان با محیط و انسان با انسان‌های دیگر را ارزیابی و تحلیل می‌کند، اولویت را بر شناخت‌شناسی قرار داده و نه‌فقط اطلاعات کالبدی بلکه نیازهای ذهنی استفاده‌کنندگان دربارۀ موضوعات مورد نظر در طراحی را تحلیل می‌کند. این نگرش به موضوعات، اهمیت روش‌های گردآوری اطلاعات دربارۀ نیازهای ذهنی کاربران را مطرح می‌کند و بدیهی است دستیابی به این مهم با به‌کارگیری تحلیل‌های پدیدارشناسانه ممکن خواهند بود.
آگاهی ذهنی دربارۀ موضوعات معمولاً تحت تأثیر یافته‌های علمی در هر دوران تغییر می‌کند. در واقع این آگاهی ذهنی انسان است که تغییر را در ذهن به وجود می‌آورد نه تلاش او. آگاهی ذهنی وابسته به اطلاعات موجود در ذهن انسان در هر دورۀ تاریخی است، در اینجا هدف ایجاد دنیایی متفاوت نیست، بلکه مسئله به‌وجودآمدن تغییرات در اطلاعات ذهنی انسان و در نتیجه به‌وجودآمدن انسانی متفاوت است.
ذهن طراحان، با آگاهی از قوانین ذهنیِ کاربران، ساختاری را پدید می‌آورد که به‌صورت فطری شناخت را در ذهن پدیدار می‌سازد؛ ازاین‌رو، معماران فقط مفسر و تحلیلگر اطلاعات نیستند، بلکه به منظور ساخت نظریه باید درک کامل و جامعی از موضوعات در ذهنشان به وجود آید، به گونه‌ای که تحلیل پدیدارشناسانۀ هر موضوعی در طراحی از طریق آشنایی با دنیای ذهنی کاربران و… در فهم و نحوۀ ادراک رفتارهای کاربران در محیط مؤثر باشد.
در کتاب آگاهی‌ذهن و نظریه در طراحی محیط، نویسنده با توجه به آنچه گفته آمد و در پنج فصل، به روایت زندگی و نظریه‌های طراحی و انسان، ذهن و ادراک و… پرداخته است.