کتاب باور به اعجاز قرآن: مبتنی بر روشی نوین در ارزیابی گزارههای کلامی، نوشتۀ دکتر علیرضا طالبپور، دانشیار دانشکدۀ مهندسی و علوم کامپیوتر دانشگاه شهید بهشتی؛ دکتر فرزانه روحانی مشهدی و دکتر مصطفی مرادی، استادیاران پژوهشکدۀ مطالعات میانرشتهای قرآن دانشگاه شهید بهشتی منتشر شد. این کتاب برای نخستین بار در سال 1404، در 213 صفحۀ وزیری و با همکاری انتشارات دانشگاه شهید بهشتی و مرکز تحقیقات رایانهای حوزۀ علمیه اصفهان منتشر شده است و با قیمت 1.900.000 ریال عرضه میشود.
آسیبشناسی روشهای کلامی بهطور کلّی و عدم کارکرد مناسب روشهای موجود برای اثبات اعجاز قرآن به طور خاصّ، نشانگر اهمیت رویکرد بروندینی در اثبات گزارههای کلامی است؛ زیرا لازمۀ پذیرش یک اعتقاد اثبات آن بدون پیشفرضهای برخاسته از آن اعتقاد است و اگر نه دچار دور در استدلال خواهیم بود.
کتاب باور به اعجاز قرآن: مبتنی بر روشی نوین در ارزیابی گزارههای کلامی نتیجۀ تجربیات شانزده سال تحقیقات بروندینی و گروهی درباره اعجاز قرآن با روشهای علمی است که این مسئله را آشکار نمود: مصادیق و نمونههای موجود برای اعجاز قرآن در هر وجهی از وجوه اعجاز قرآن، بسیار زیاد است، اگرچه ممکن است همه این نمونهها با وجود اعتبار زیاد از قطعیت صددرصد برخوردار نباشد، زیرا این موارد در مراحل مختلف و از جنبههای گوناگون با احتمالات رقیب مواجه است که قطعیت ادعا را کاهش میدهد. اما در صورت تعدّد موارد ادّعایی اعجاز میتوان با یک روش ریاضی که مبتنی بر طیفی بودن باور و اطمینان قلبی انسان نسبت به یک ادعا است، به قطعیت نزدیک به صددرصد دست یافت؛ همانگونه که در علم حدیث اگر تعداد روایات مختلفی که با وجود تفاوت در الفاظ و ظاهر، در یک معنای کلان مشترک هستند، زیاد باشد، تواتر اجمالی حاصل میشود و اطمینان به آن مطلب کلان مشترک بهدست میآید.
بهطور خلاصه روش ارائه شده در این کتاب، دارای ویژگیهای زیر است که امکان اثبات اعجاز قرآن با روشی کمّی و بروندینی را میسّر میسازد:
- سلیقه و نیّت افراد در آن کمترین تأثیر را دارد.
- رویکرد بروندینی دارد، یعنی بر پیشفرضهای دینی تکیه ندارد.
- کمّی بوده و درجه اعجاز متن را محاسبه میکند.
- شاهد اعجاز با کوچکترین شبههای در متغیرهای مهم اعجاز، بیاثر نمیشود.
- امکان تجمیع شواهد اعجاز را فراهم میسازد تا به تدریج که شواهد اعجاز اضافه شوند، باور به آن نیز افزایش یابد.
این کتاب در هفت فصل سامان یافته است. در فصل اول روشهای معتبر علم کلام بررسی و ویژگیهای آن استخراج شده است. مطالب فصل دوم، در باب معرفی اعجاز قرآن بهعنوان یک باور کلامی و تطبیق آن با آیات قرآنی بهعنوان مهمترین منبع علم کلام است. فصل سوم به بررسی نظریات اعجاز قرآن در تألیفات دانشمندان مسلمان پرداخته است. فصل چهارم حاوی نقد و بررسی روشهای اثبات اعجاز قرآن و معرّفی رویکردهای موجود است. در فصل پنجم با هدف ارائه روشی نو برای ارزیابی ادعای اعجاز علمی قرآن، ابتدا به کمّیسازی و امتیازدهی شواهد در اعجاز علمی قرآن پرداخته و سپس با استفاده از منحنی باور، درجه قطعیت با آن شواهد محاسبه میشود. در ادامه در فصل ششم، این مدل برای بیش از چهل نمونه از مصادیق اعجاز قرآن بهکار گرفته شده و نتایج آن تحلیل شده است. در انتها جمعبندی مطالب کتاب و پیشنهاد کارهای آتی در فصل هفتم آمده است.
دانشجویان و علاقهمندان میتوانند برای خرید این کتاب به دفتر فروش مرکز نشر آثار علمی دانشگاه شهید بهشتی واقع در ساختمان فنّاوری اطلاعات (IT)، طبقۀ همکف مراجعه کنند یا ازطریق وبگاه این مرکز برخط سفارش دهند. همچنین خرید فایل الکترونیک کتاب نیز از وبگاه «فیدیبو» و «طاقچه» امکانپذیر است.