مبانی تئوری و عملی آزمایشگاه ژنتیک
نوشتۀ: دکتر شیرین فریور با همکاری رویا رمضانخانی و ابوالفضل امیدیفر
چاپ اول: 1399، 207 صفحۀ رحلی، قیمت: 840.000 ریال
بیش از آنچه تصور میکنید شبیه موش هستید! امروزه برای مطالعۀ ژنتیکی و بیماریهای انسانی و چگونگی توارث صفات از موجوداتی مانند موش، مخمر و مگس سرکه بهعنوان «مدل» استفاده میشود. مطالعه روی این موجودات چه اطلاعاتی را دربارۀ ما افشا میکند؟
مطالعۀ مستقیم ژنوم انسان به دلیل دربرداشتن عوامل متعدد تأثیرگذار در فرایندها و وجود شبکههای عظیم ژنی و پروتئینی، در عمل بهسادگی امکانپذیر نیست. به همین دلیل، در زمینههای گوناگون علوم زیستی بهویژه در مطالعات ژنتیکی و شفافسازی فرایندهای مولکولی مانند تقسیم سلولی (میتوز و میوز)، از جانداران مدل و آزمایشهای بیرون از بدن موجود زنده استفاده میشود که برای این کار، روشهای رایج و سادۀ آزمایشگاهی به کمک محققان میآید.
کتاب مبانی تئوری و عملی آزمایشگاه ژنتیک، مشتمل بر سه فصل ژنتیک کلاسیک، ژنتیک انسانی و ژنتیک مولکولی است که اساس تئوری و نوع انجام روشهای کاربردی پایهای در تحقیقات ژنتیک، از مبانی تا مولکولی، در قالب این سه فصل بررسی شده است. هر یک از این رویکردهای تحلیلی، توانایی منحصربهفردی دارد: ژنتیک کلاسیک از توانایی کشف زمینههای اصلی بیولوژیکی و اثرات فنوتیپی آن برخوردار است؛ حال آنکه، ژنتیک مولکولی ازنظرِ تواناییِ گرهگشایی از مکانیسمهای سلولی بینظیر است. تصور یکی بدون دیگری، کاری دشوار و مسیری بیتدبیر است. ازسویدیگر، داشتن اطلاعات تئوری بدون داشتن تجربههای عملی در هر علمی، برای دستیابی به راه حلهای کاربردی آن علم در جامعه کمکی نخواهد کرد.
این کتاب را نویسنده بر اساس تجربههای آموزشی چندسالة خود نگاشته است. نگارنده در این اثر کوشیده است تا روشهایی آزمایشگاهی را در هر دو زمینة کلاسیک و مولکولی معرفی کند؛ چراکه این روشها از اهمیت ویژهای برخوردارند. ازاینرو، دانشجویان و پژوهشگران میتوانند با استفاده از هر دو رویکرد دیدگاهی یکپارچه به اصول عملیِ ژنتیکی ایجاد کنند.